Not My School โรงเรียนที่โลกใช้ แต่ไทยไม่เคยเล่า
รู้มั้ยว่าเด็กฟินแลนด์ไม่มีการบ้าน…แต่สอบได้อันดับ 1 ของโลก? คลิปนี้จะพาคุณดูเบื้องหลังระบบการศึกษาที่สร้างเด็กให้เก่งและมีความสุขได้จริง โดยไม่ต้องเรียนจนดึก!

คุณเคยเหนื่อยกับการบ้านไหม?  เคยกลับมาจากโรงเรียนตอนเย็น แล้วต้องนั่งหัวฟัดหัวเหวี่ยงกับหนังสือจนถึง 4 ทุ่มไหม? 
แล้วเคยสงสัยไหมว่า…มันจำเป็นจริงหรือเปล่า?

ยินดีต้อนรับสู่ Not My School รายการที่จะพาคุณออกจากกรอบการเรียนแบบเดิม ๆ วันนี้ เราจะพาไปที่หนึ่งในประเทศที่ “ยกเลิกการบ้าน” แต่ยัง “ครองแชมป์การศึกษาโลก”

ฟินแลนด์…ไม่มีการบ้าน ไม่มีสอบ ไม่มีเกรด แต่ยังติด Top 10 คะแนน PISA ของโลกตลอด 20 ปีและเชื่อไหมว่า…เด็กที่นั่น “เล่นเยอะกว่าเรียน” แต่ก็ยังเข้าใจลึกกว่าในสิ่งที่เรียน

ฟินแลนด์คือประเทศในยุโรปเหนือ ประชากรเพียง 5 ล้านคน แต่ระบบการศึกษากลายเป็นต้นแบบของโลก ตั้งแต่ปี 2000 เป็นต้นมา ฟินแลนด์ติดอันดับต้น ๆ ของ PISA – การสอบวัดผลการคิดวิเคราะห์ระดับนานาชาติที่จัดโดย OECD แต่สิ่งที่ทำให้โลกตะลึงคือ… เขาทำได้โดย “ไม่ต้องพึ่งการบ้านเลย”

การบ้านในฟินแลนด์ = แทบไม่มี
เด็ก ป.1–6 ได้รับการบ้านเฉลี่ยวันละ 30 นาที ไม่มีการบ้านแบบ worksheet 5 หน้า ไม่มีการลอกสำนวน ไม่มีการเขียนเรียงความแบบจำ การบ้านที่ให้ คือการบ้านที่ “ต่อยอดชีวิต” เช่น 
– สังเกตธรรมชาติที่บ้านแล้ววาดรูปมาเล่า 
– สอบถามปู่ย่าว่าตอนเด็กเขาเรียนยังไง 
– เขียนบันทึกความสุขในสัปดาห์นั้น

ครูมีสิทธิ์ออกแบบได้เต็มที่
ฟินแลนด์ไม่มีหลักสูตรกลางตายตัว ครูสามารถปรับเนื้อหา ปรับสื่อ ปรับการบ้านตามเด็กในห้อง และทุกคนที่เป็นครู ต้องจบปริญญาโทด้านการศึกษาเท่านั้น การเป็นครูในฟินแลนด์ = อาชีพที่มีเกียรติระดับชาติ

ไม่มีการสอบกลางภาค ปลายภาค
ไม่มีการสอบจริง ๆ จัง ๆ จนกว่าจะเข้า ม.ปลาย ไม่มีคะแนน ไม่มีจัดอันดับ ไม่มีผลการเรียนเลขแบบ 4.0 – 2.5 – 0 
สิ่งที่เด็กได้รับคือ “Feedback ที่ละเอียดจากครู” เช่น: 
– “คุณเข้าใจการเปรียบเทียบเชิงเหตุผลดีมาก แต่ควรฝึกการพูดต่อหน้าชั้นให้มั่นใจขึ้น” 
– “ควรฝึกตั้งคำถามให้มากขึ้นเมื่อเรียนเรื่องใหม่ ๆ”

ทำไมไม่สอบ แต่เรียนได้ลึก?
นักเรียนฟินแลนด์ได้ฝึก Critical Thinking ทุกวัน ผ่านการเล่น การพูด การถกประเด็นในกลุ่มย่อย ครูจะตั้งคำถาม เช่น 
– “ถ้าเราย้ายโรงเรียนไปกลางป่า ต้องเปลี่ยนแปลงอะไรบ้าง?” 
– “ถ้าไม่มีไฟฟ้า เราจะทำยังไงให้โรงเรียนยังเรียนต่อได้?”
ทั้งหมดนี้…คือบทเรียนที่ไม่มีในหนังสือ แต่มันฝึก “การคิด” มากกว่าท่องจำ ไทยยังใช้การบ้านเป็นตัววัดความขยัน มีการสอบทุกเทอม มีโอเน็ต มีเกรด เด็กไทยเหนื่อยมาก แต่ทำไมยังไม่ขึ้นอันดับ?
ปัญหาไม่ใช่เด็กไทยไม่เก่ง… แต่เพราะระบบเราวัดแค่ปลายทาง ไม่ได้ฝึกกระบวนการ

ความสุขคือพื้นฐานการเรียนรู้
ฟินแลนด์ให้เวลาเด็ก “เล่น” เยอะมาก เด็กเข้าเรียนช้า เริ่ม ป.1 ตอนอายุ 7 เรียนแค่วันละ 4–5 ชั่วโมง มีพัก 15 นาทีทุกคาบ 
มีเวลาวิ่ง ปีนป่าย ออกนอกห้อง เพราะเขาเชื่อว่า…การเล่นคือการเรียนรู้ ถ้าเด็กไม่มีเวลาใช้ชีวิต เด็กจะไม่มีพลังเรียนรู้ใด ๆ เลย

ระบบสนับสนุนรอบด้าน
– โรงเรียนมีจิตแพทย์และนักบำบัดประจำ 
– อาหารกลางวันฟรีทุกคน 
– การศึกษาฟรีจนถึงระดับปริญญาเอก 
– และทุกโรงเรียนมีมาตรฐานเดียวกันทั่วประเทศ
ไม่มีคำว่า “โรงเรียนดี” หรือ “โรงเรียนไม่ดี” เพราะทุกโรงเรียน…คือโรงเรียนของรัฐ ที่มีคุณภาพจริง

ถอดบทเรียนที่ไทยทำได้เลยทันที
1. ลดการบ้านที่ไม่จำเป็น 
2. ฝึกครูให้เป็นผู้ออกแบบการเรียน ไม่ใช่แค่ส่งเนื้อหา 
3. ใช้ Feedback แทนการวัดด้วยคะแนน 
4. เพิ่มเวลาพัก เพิ่มเวลาเล่น 
5. พัฒนา soft skill ผ่านกิจกรรมไม่ใช่การสอนตรง

บางที…สิ่งที่เด็กต้องการไม่ใช่การบ้านมากขึ้น แต่คือเวลาที่จะเข้าใจโลกด้วยตัวเอง ฟินแลนด์พิสูจน์แล้วว่า “เรียนแบบมนุษย์” 
ไม่ได้ทำให้ผลการเรียนตก… แต่กลับทำให้ประเทศเป็นผู้นำระดับโลกแล้วไทยล่ะ…เราจะรอให้ระบบหมดแรงก่อน หรือจะเริ่มออกแบบใหม่ตั้งแต่วันนี้?



แหล่งข้อมูลและอ้างอิง

1. OECD (2023). PISA 2022 Results. https://www.oecd.org/pisa/

2. Finnish National Agency for Education (2022). Basic education in Finland. https://www.oph.fi/en/education-system/basic-education

3. Sahlberg, Pasi (2015). Finnish Lessons 2.0: What Can the World Learn from Educational Change in Finland? Teachers College Press.

4. Ministry of Education and Culture, Finland (2021). Education Policy and Vision. https://okm.fi/en/frontpage

5. The Guardian (2016). No homework, no problems: Finland’s education system is tops. https://www.theguardian.com/world/2016/jul/16/finland-no-homework-education-system

6. BBC (2019). Why Finland’s schools are so successful. https://www.bbc.com/news/education-37716005